JuridischForum.be

Hallo,

De situatie :

1959 : ouders huwen zonder contract
1960 : bij aankoop van hun huis krijgen zij "gratis" van "de kleine landeigendom" twee notariële akten (contractuele erfopvolging) van schenking tussen echtgenoten (buiten huwelijkscontract) waarin wordt bepaald dat zij elkaar bij overlijden de volledige eigendom schenken, met voorbehoud van toekomstige geboorte van kinderen : waarna dit zou beperkt worden tot het grootst beschikbare deel.
2004 : ouders zetten al hun onroerende goederen om in roerende goederen en schenken 50% van dit goed aan hun enig kind via notariële akte. Hiervoor worden de geldende schenkingsrechten betaald. Zij zijn zich niet (meer) bewust van deze akte uit 1960. Notaris wijst hen ook NIET op het bestaan van deze akte. In de akte bepalen de schenkers dat de geschonken goederen vrij door hen te schenken zijn.
2012 : een van beide ouders overlijdt. Het kind en de overlevende echtgenoot zijn in goede verstandhouding.

Bij aanvraag van attest van erfopvolging op het registratiebureau komt deze akte tevoorschijn uit het CRT, waardoor het attest geweigerd wordt en een akte van erfopvolging nodig is om de geblokkeerde roerende goederen vrij te geven.

Nu mijn vraag die uit twee gedeeltes bestaat : een erfrechterlijk en een fiscaal deel

1) Zijn de erfgenamen nog steeds verplicht om deze akte van 1960 waarvan men zelfs het bestaan niet meer afwist, in zijn integriteit te volgen ? maw. moet het eerder geschonken gedeelte in aanmerking worden genomen om het grootste beschikbare deel te bepalen en aan de hand daarvan de verdeling van de nalatenschap geschieden (dit zou neerkomen op de volledige nalatenschap aan de langst levende echtgenoot te laten en misschien zelfs een gedeelte van het eerder geschonken goed terug te moeten geven aan die echtgenoot. De overlevende echtgenoot is hierin echter GEEN vragende partij, integendeel.

2) Wat is de visie van de fiscus hierin ? zal hij sowieso successierechten rekenen alsof deze akte in zijn geheel is uitgevoerd ? of zal hij die berekenen aan de hand van de effectieve verdeling van de nu beschikbare nalatenschap zoals die wordt vermeld in de aangifte van nalatenschap en waarin beide erfgenamen in akkoord de beschikbare nalatenschap wensen te verdelen met respect voor de wettelijk bepaalde reserves, maar zonder de eerder geschiede schenking opnieuw in aanmerking te nemen voor de verdeling.

Ik heb jurisprudentie gevonden waarin dergelijke akten stilzwijgend kunnen worden herroepen wanneer een wettelijke of notariële daad gebeurt die in conflict is met zo'n schenking. een voorbeeld hiervan is net zo'n schenking aan een kind. Maar volgt de fiscus ook die visie bij de bepaling van de successierechten ?

http://ccff02.minfin.fgov.be/KMWeb/docu ... ighlighted" onclick="window.open(this.href);return false;

ook dit artikel lijkt mij in die overtuiging te sterken.

http://ondernemingsdatabank.indicator.b ... R_EU110702" onclick="window.open(this.href);return false;

ik heb ook een notaris geconsulteerd die meende dat een verdeling van de HUDIGE nalatenschap (zonder schenking in oogmerk te nemen) naar de geest van de akte van 60 (volle eigendom van beschikbaar deel(1/2) van HUIDIGE roerende goederen + vruchtgebruik op de rest voor overlevende echtgenote en blote eigendom op andere helft voor kind) wettelijk ok is. maar ik twijfel...

Alvast bedankt voor jullie mening en sorry voor de lange post !

“Art.913.De giften, hetzij bij akten onder de levenden, hetzij bij testament, mogen de helft van de goederen van de beschikker niet overschrijden, indien hij bij zijn overlijden slechts één kind achterlaat; een derde, indien hij twee kinderen achterlaat; een vierde, indien hij er drie of meer achterlaat. ”(Burgerlijk Wetboek=B.W.)

‘1960 :...akten...van schenking tussen echtgenoten...waarin wordt bepaald dat zij elkaar bij overlijden de volledige eigendom schenken, met voorbehoud van toekomstige geboorte van kinderen : waarna dit zou beperkt worden tot het grootst beschikbare deel‘

Indien EEN kind is het grootst beschikbare deel 1/2 van de nalatenschap.

‘2004 : ouders zetten al hun onroerende goederen om in roerende goederen en schenken 50% van dit goed aan hun enig kind via notariële akte’

Op de schenking 2004 zijn registratierechten betaald en in 2012 behoort die schenking niet meer tot de nalatenschap.

In 2012 treedt akte 1960 in werking waardoor de langstlevende de HELE nalatenschap van de eerststervende krijgt ‘BEPERKT tot het grootst beschikbare deel‘= 1/2. Het enig kind erft de andere helft ervan min het vruchtgebruik erop dat de langstlevende toekomt krachtens art.747bis B.W.

duidelijker dan dit kan niet
hartelijk bedankt voor uw antwoord !

Dergelijke aktes van schenking tussen echtgenoten werden , tot 1976 , dikwijls stoemelings opgemaakt wanneer een getrouwd koppel een huis of bouwgrond kocht. In die tijd erfden echtgenoten niet van elkaar. Het werd opgemaakt als bescherming.
Bij het overlijden is van toepassing wat de wet op dat moment zegt , maar de akte is van kracht. Een echtgenoot mag dus slechts weggeven wat niet wettelijk aan het kind toekomt. Bij één kind is dat de helft dat dus aan de echtgenoot/ote werd toegewezen.
De schenking is 2004 , die moet gezien worden alsof elke ouder de helft weggeeft aan het kind , is dus eigenlijk de volledige erfenis van dat kind na het eerste ouderlijk overlijden. Dat geld heeft het vermogen van de ouders defintief verlaten.
Bij de afhandeling van de nalatenschap van de ouder in 2012 komt idd die akte uit 1960 boven. De Registratie kan niet anders dan die toepassen. De fictieve massa wordt samengesteld : alles wat de overledene bezit op moment van overlijden plus de schenking uit 2004. De helft daarvan komt volgens contract uit 1960 toe aan de overlevende echtgenoot (LLE). De rest gaat in blote eigendom naar het kind , vruchtgebruik blijft bij de LLE. Indien het kind reeds meer ontvangen heeft dan die helft , kan maar moet niet de LLE een vordering doen to. het kind. Ik verneem dat de verstandhouding zeer goed is , dus men kan dat eventueel zo laten.

De schenking uit 2004 was niet in conflict met de akte uit 1960 , maar één en ander werd wel beperkt. Een herroeping kan slechts wederzijds gebeuren. Dus daarvoor is het te laat.
De Registratie kan slechts successierechten heffen op het huidige bezit , dat waarschijnlijk volledig naar de LLE gaat. Bij de schenking to. het kind - die nu niet of weinig erft - werden rechten betaald. Dat moet niet nogmaals.

Ik heb het hier nog herhaald. Huwelijkscontracten en aktes van wederzijdse schenking tussen echtgenoten , zeker die van voor 1976 , zouden moeten herzien en desnoods herroepen worden. De wetgeving is aangepast. En bepaalde sitiuaties kunnen intussen heel verschillend zijn.

Nu ben ik in de war...
- Antwoord van j. de moor : deze akte moet slechts op de situatie van de nalatenschap NU worden toegepast. Dus de helft. Sucessierechten worden ook zo berekend. Dit heeft ook een notaris wier advies ik ondertussen had ingewonnen ook verteld.
- Antwoord van wanton : de akte moet toch op de hele fictieve massa worden toegepast. wat dus in feite betekent dat alles wat nu nog bestaat naar de LLE gaat en daarop ook successierechten moeten worden betaald.

Nu weet ik het ook niet meer hoor, wie van de twee heeft nu gelijk ????

En ja, ik weet dat dergelijke akten al lang hadden moeten herroepen zijn. dergelijke herroepingen moeten inderdaad wederzijds gebeuren wanneer de akte in het huwelijkscontract staat. maar afzonderlijke akten zonder huwelijkscontract kunnen naar wet -dacht ik- eenzijdig en zelfs stilzwijgend worden herroepen. (zie links in origineel artikel)

Eigenlijk zou je zelfs kunnen stellen dat de notaris die de schenking in 2004 geregeld heeft toen in zijn informatieplicht is tekort geschoten door de schenkers NIET op het bestaan van dergelijke akte te wijzen (was perfect consulteerbaar in CRT), aangezien in een schenkingsakte steeds gestipuleerd wordt dat de geschonken goederen vrij beschikbaar en te onbezwaard te schenken waren door de schenkers... wat dus EIGENLIJK niet het geval was...

het aha moment : http://netto.tijd.be/dossier/overlijden ... 8-2681.art" onclick="window.open(this.href);return false; <-- lijkt J. de Moor te staven

De akte uit 1960 bepaalt dat de erfenis van elke echtgenoot , indien één kind , gelijk verdeeld wordt tussen de LLE en het kind. Een schenking is een voorschot op erfenis. Door de schenking in 2004 , die in principe het deel van de LLE niet aantast , heeft het kind (ongeveer) zijn helft ontvangen.
De akte van 1960 wordt in 2012 toegepast op de fictieve massa : al wat er is op moment van overlijden plus de gedane schenkingen. De schenking van 2004 tgv het kind moet verrekend worden in zijn erfdeel , waardoor die weinig of niets ontvangt. De LLE ontvangt nu zijn erfdeel en betaalt de voorziene successierechten.

en als het nu indertijd om een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik ging ? (wat het geval was)

cfr. http://finipedia.tijd.be/Fictieve_massa.3027" onclick="window.open(this.href);return false;

Ik heb blijkbaar reeds teveel gelezen op tijd.be. Want het vermelde artikel is momenteel voor mij niet bereikbaar , tenzij ik een digitaal abonnement neem.
Maar de twee eerste zinnen luiden als volgt :

Een erfenis bestaat uit de goederen die de overledene bezat op het moment van zijn overlijden. Maar de wetgever telt daar ook nog de goederen bij die de overledene tijdens zijn leven al heeft weggeschonken.

Dit gaat over de fictieve massa , die aldus wordt samengesteld.
Een principe in het erfrecht betreft : de reserve van een erfgenaam wordt berekend op basis van de fictieve massa.
Eén kind heeft recht op de helft. Maar in onderhavige situatie heeft het kind (ongeveer) zijn helft gehad door een schenking , wat moet begrepen worden als een voorschot op erfenis. Daar moeten nu geen successierechten op betaald worden.
Akkoord dat de notaris in 2004 de ouders had moeten wijzen op het bestaan van die akte uit 1960.

Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik verandert niets aan de zaak

@wanton een tip: gebruik icognito functie van je browser dan kan je dit wel lezen. (of een andere browser, of je kuist je cookies etc...)

of je gaat via google (om een of andere reden is het artikel via de google search wel bereikbaar )

Of ik copy paste het artikel hier met bronvermelding de tijd : finipedia

Omschrijving

Om na te gaan of u de erfrechten van uw erfgenamen hebt geëerbiedigd, wordt bij uw overlijden de 'fictieve massa' samengesteld. Die omvat uw bezittingen en schulden op de dag van uw overlijden vermeerderd met de goederen die u tijdens uw leven hebt weggeschonken. Het gaat om alle schenkingen , ongeacht wanneer en hoe ze werden gedaan: via handgift , via een notariële akte , onrechtstreekse of vervormde schenkingen . TIP Schenkingen met behoud van vruchtgebruik of op lijfrente aan een van uw erfgenamen worden niet bij de fictieve massa geteld als de andere erfgenamen instemmen met die schenking.