JuridischForum.be

In 2008 overleed vader en jaren later besluiten zijn kinderen het blote roerende deel op te eisen van stiefmoeder. Dit ivm verslechterde verstandhouding.
Vader en vrouw waren in Nederland in gemeenschap van goederen getrouwd, woonachtig in België -alwaar vader ook na 20 jaar wonen is gestorven en de erfbelasting is betaald.
Stiefmoeder wil alle geschenken die zij sinds 2008 aan stiefkinderen heeft gegeven- verjaardagen, studielessen, envelop met cash, baby-uitzet etc verrekenen met het op te eisen roerende deel van blote eigendom.
Is dat juridisch gerechtvaardigd ?
Ook verrekent zij achteraf haar moeder's erfenis voor de helft omdat volgens diens testament niet met echtgenoot gedeeld mocht worden. Mag dit achteraf nog van kindsdeel / blote eigendom worden gehaald?

Het gaat hier om op te eisen roerende kindsdeel, niet om huis en bezittingen.

Alvast dank voor wijze juridische en eventueel morele raad.

Alleszins geldt het Belgische erfrecht.
Er lijkt ook geen sprake van speciale clausules in testament of huwelijkscontract.

In principe geldt dit:
Jullie kunnen (als blote eigenaar) eisen dat het kapitaal wordt vastgezet op een rekening 'erfgenamen x', waarvan jullie stiefmoeder het vruchtgebruik krijgt.
Of jullie kunnen omzetting vragen en haar uitbetalen. De actuele omzettingstabellen vind je hier: http://cazweb.live.statik.be/assets/269
Stiefmoeder wordt altijd geacht 20 jaar ouder te zijn dan de oudste van de stiefkinderen. Is ze in werkelijkheid b.v. maar 15 jaar ouder, dan mag je 5 jaar bijtellen bij haar werkelijke leeftijd.
Heeft ze vruchtgebruik over de helft van de roerende goederen, dan moet je het gevonden percentage uiteraard halveren.
De erfgenamen mogen ook andere percentages overeen komen, maar bij gebrek aan overeenkomst zal de rechtbank omzetting via de geldende tabellen opleggen.

Geschenken of studiekosten kan jullie stiefmoeder zeker niet terugvorderen.

De erfenis van haar moeder: als die moeder bij testament heeft bepaald dat de dochter haar erfenis niet met de echtgenoot mocht delen,
had stiefmoeder deze op een aparte rekening op haar eigen naam moeten zetten en de intresten jaarlijks moeten doorstorten naar een gemeenschappelijke rekening om vermenging van eigen en gezamenlijk kapitaal te vermijden.
Ze kan natuurlijk altijd proberen dit te verrrekenen, maar jullie hoeven dat niet zo maar te accepteren.
Ze zegt nl. zelf dat dit geld volgens de testator niet in de huwelijksgemeenschap mocht worden ingebracht. Dan zou ik bewijs vragen dat ze dat wel heeft gedaan.
Voor alle zekerheid: die moeder is toch wel degelijk voor jullie vader overleden?

In principe is de zaak duidelijk, op mogelijke inbreng van die erfenis na, wat zal moeten worden aangetoond of uitgezocht.
Als stiefmoeder echter dwars ligt en haar poot zou blijven stijfhouden, kijkt u tegen een gerechtelijke verdeling aan.

Heeft ze vruchtgebruik over de helft van de roerende goederen, dan moet je het gevonden percentage uiteraard halveren.

Sorry, in jullie geval niet van toepassing aangezien de erfenis al verdeeld is.

Heel erg bedankt voor uw uitgebreide reactie. Begrijp ik het goed dat ze niet verplicht was om haar moeder's erfenis op een aparte rekening te storten, maar wel aan ons moet bewijzen dat dat kapitaal echt vermengd is met de rest en niet toch op een andere rekening staat?

Of moet ze kunnen bewijzen dat ze de erfenis van haar moeder op een andere rekening had staan? Waarover ze rente zou moeten krijgen, die wel naar de gemeenschappelijke rekeningen zou gaan?

De notaris heeft inmiddels al drie keer met haar alleen gesproken op haar verzoek, sinds we besloten op te eisen en heeft daarna tijdens afspraak met ons gezegd dat dit van haar moeder's erfenis nieuwe informatie is en zij niet geweten van haar moeder's testament- dat zij niet met haar echtgenoot had mogen delen. Wel het geld ontvangen. Haar moeder is inderdaad jaren voor onze vader overleden.
Kan het zijn dat zij notaris betaalt en hij in haar voordeel deze zaak probeert te beslechten?

Nogmaals dank voor eventuele reactie.

Wat de notaris zegt, is gewoon informatief: juridisch was alles duidelijk, maar stiefmoeder komt opeens met een nieuw gegeven. Dit zal moeten worden bekeken. Als haar bewering klopt, kan dit de zaak eventueel veranderen omdat dan haar eigen kapitaal met gezamenlijk geld vermengd is geraakt. Jullie kunnen geen aanspraak maken op kapitaal dat van haar alleen is, maar als het op de gezamenlijke rekening is gegaan, zit ze wel met een probleem. Dan moet ze bewijzen dat de erfenis daarop is gestort èn dat zij en uw vader dit niet hebben opgemaakt.
Wat in de praktijk héél lastig is.

Het loutere feit dat ze die erfenis ontvangen heeft, bewijst niets. Ze kan deze ook hebben opgemaakt.
'Een' storting op de gezamenlijke rekening bewijst niet noodzakelijk dat dit geld hetzelfde is als de erfenis. Als bedrag en tijdstip ongeveer overeen komen, zal de ene rechter dat voldoende achten en de andere niet wegens enkel indirect bewijs (als bedrag en tijdstip de enige argumenten zijn).
Een erfenis is en blijft eigen geld, maar 'gewoon' geld tijdens het huwelijk verworven, wordt geacht gemeenschappelijk te zijn. Het is dus wel degelijk belangrijk of ze de herkomst hiervan kan aantonen.
Vervolgens zal er van die rekening van alles betaald zijn na storting van de erfenis (als dit klopt). Hoe gaat ze bewijzen dat nu juist haar geld niet zou zijn uitgegeven?
Het is juist om dergelijke problemen te voorkomen dat je je erfenis het best op een persoonlijke rekening zet indien je later nog wil kunnen aantonen dat dit geld van jou is.

Het principe is: wie eist, bewijst. Dus laat haar maar bewijzen.

Het loutere feit dat er een uitsluitingsclausule stond in het testament van de moeder van stiefmoeder, heeft niet zo veel betekenis als het geld vervolgens door stiefmoeder op de gemeenschappelijke rekening is gezet.
Op zich kon ze met de erfenis doen wat ze wilde.
De clausule kan bescherming bieden als ze b.v. de erfenis in de gezinswoning had geïnvesteerd en de moeder wilde zeker zijn dat haar dochter dit terugkreeg bij een evtl. scheiding.
Maar als stiefmoeder het geld liever op de gezamenlijke rekening zette en samen met uw vader opsoupeerde...

Dat stiefmoeder 3 keer alleen met de notaris is gaan spreken, wil nog niet zeggen dat de notaris partijdig is.
Ik neem aan dat dit uw eigen notaris is? Indien niet, kan u altijd een eigen notaris nemen. Of van notaris veranderen.

Wederom bedankt voor het uitgebreide bericht. Goed te weten dat de notaris gewoon zijn werk doet en informeert. Het is inderdaad ook onze notaris. We gaan nu wel met een advocaat of een andere notaris verder het gesprek aan, omdat we zelf niet genoeg kennis van zaken hebben.

Hou je ons op de hoogte? Altijd leerrijk om te horen hoe het afloopt.

Advies van Belgische advocaat ingewonnen die oa vader's testament heeft bestudeerd. Die hadden wij ook niet eerder ingezien.

Conclusie is dat in clausule rechtskeuze: voor Nederlands erfrecht gekozen.
Ook is nationale internationale privaatrecht relevant. Niet Europese erfrechtverordening, die pas 17 aug 2015 in ging. In dit WIPR staat dat de expliciete rechtskeuze van de testator van toepassing is. Recht huwelijksvermogen valt buiten WIPR omdat in gemeenschap van goederen voor 2004 gehuwd is en ze beiden Nederlandse nationaliteit hebben.
langstlevende echtgenoot – dus geldt wel Nederlands recht.

Het is een vruchtgebruiktestament. Stiefmoeder heeft vruchtgebruik op alle goederen van de nalatenschap verkregen. Wij werden benoemd tot erfgenaam en verkreeg de blote eigendom van de nalatenschap. Wanneer stiefmoeder komt te overlijden, eindigt het vruchtgebruik en verkrijgt we de volle eigendom van de goederen. De blote eigendom wast aan tot volle eigendom.
Vader nam geen andere gronden van beëindiging van het vruchtgebruik op.

Kortom volgens dit advies zouden we volgens Nederlands recht niet eens ons roerende blote eigendom op kunnen eisen. En ook niet hoeven tekenen als zij het huis verkoopt.

Vraag blijft waarom zowel Belgische notaris en stiefmoeder hier geen weet van hebben ? En zover zijn gegaan om zelfs tot verrekenen van giften over te gaan? dat natuurlijk sowieso geen hout snijdt als het om vader's erfenis gaat.

De notaris heeft ons zelf gewezen op mogelijkheid van opeisen roerende kindsdeel. In tweede gesprek met stiefmoeder erbij is hij gaan bemiddelen om haar geschenken te verrekenen en de erfenis van haar moeder van vader's deel af te halen.

We gaan nu geenszins iets opeisen. Maar weten even niet hoe wij met deze informatie om moeten omgaan. Hoe vindt u dat wij deze tegenstrijdigheden op moeten vatten en dit verhaal netjes af kunnen sluiten?

Hallo Lieve, wat een verwarrende zaak.
Er blijkt dus toch een testament met speciale clausules te zijn, waardoor het Nederlandse erfrecht zou gelden. En dat zijn jullie nu pas te weten gekomen?
Vreemd dat dit bij het afhandelen van de nalatenschap van jullie vader in 2008 niet ter sprake is gekomen en vreemd dat jullie stiefmoeder dit kennelijk ook niet weet, gezien haar reactie op jullie recente eis i.v.m. de roerende eigendom.

U schreef dat er destijds in België successierechten zijn betaald. Dat kan natuurlijk ook met een testament volgens Nederlands recht, als alle bezittingen zich in België bevinden. Wie heeft in 2008 de nalatenschap afgehandeld? De notaris die jullie nu hebben of een andere?

Als ik het goed begrijp, heeft uw huidige notaris kennis van het testament van jullie vader, maar handelt hij n.a.v. jullie eis omtrent de roerende eigendom toch volgens het Belgische erfrecht? Terwijl uw advocaat zegt dat het Nederlandse erfrecht van toepassing is?

Als de uitleg van de advocaat klopt, hebt u vermoedelijk te maken met een tweetrapstestament naar Nederlands recht dat uw stiefmoeder beschikkings- en verteringsbevoegdheid geeft. Dat is zeker geen goed nieuws. U zou veel beter af zijn geweest en veel meer rechten hebben als het Belgisch erfrecht zou gelden. Dus wilt u echt wel zeker weten hoe het zit en of er geen fouten zijn of formaliteiten niet vervuld werden die één en ander eventueel nietig maken.

Het lijkt me de moeite waard om het testament alvast nog eens voor te leggen aan een andere Belgische notaris. Vertel er zeker niet bij wat uw advocaat heeft verteld. Zegt hij hetzelfde als uw advocaat, dan is het duidelijk. Zegt hij iets anders, dan kan u hem confronteren met de bevindingen van uw advocaat en zien wat de reactie is.
De wet is wat ze is, maar die moet nog steeds geïnterpreteerd worden. Sommigen maken daarbij fouten, sommige anderen zien gaatjes of mogelijkheden die anderen niet zien.
Een Nederlandse advocaat erfrecht raadplegen, kan eventueel ook geen kwaad.

Uw eigen notaris confronteren, zou ik niet in de eerste plaats doen, gezien deze bemiddelt tussen u en uw stiefmoeder. Mogelijk komt u informatie te weten waarvan het strategisch beter is om deze niet (meteen) aan de tegen partij bekend te maken.
Laat sowieso niet in uw kaarten kijken, tenzij het u goed uitkomt.

In 2008 zijn wij niet bij de notaris uitgenodigd en hebben wij onnozel- jong en naïef- alleen onze handtekening gezet om stiefmoeder te machtigen om de erfbelasting te laten betalen. De Belgische notaris zei tijdens het tweede gesprek -waar de giften en stiefmoeders erfdeel van haar moeder besproken werden- afgelopen april dat hij enkel de fiscale uitvoering van het testament had verzorgd. Stiefmoeder heeft ons toen pas zelf een kopie van vaders testament gegeven. Zij heeft ook contact met een notaris in Nederland, die vaders testament destijds heeft opgesteld.
Ik begin te vermoeden dat het iets heeft te maken met het kiezen voor Belgische fiscale afwikkeling bij Belgische notaris ipv voor de Nederlandse te kiezen. Ze gaf aan dat ze zich daar mee in de vingers heeft gesneden. Voor mijn zussen en mij geldt eigenlijk nog steeds- wat de bedoeling was volgens vader's wil/ testament. Als dat betekent volgens Nederlands erfrecht en dus dat wij pas erven na haar overlijden, dan is dat zo. Blijkbaar ligt het alleen zo eenvoudig niet. Openheid van zaken van begin af aan beter geweest. Vandaar dat we nu de onderste steen boven willen krijgen. Ik ga voorstellen aan advocaat om andere Belgische notaris te raadplegen. Wordt vervolgd. Weer veel dank voor uw kijk op de zaak.