JuridischForum.be

Situatie: Ouders vorig jaar overleden. Zij hadden 5 kleinkinderen waarvan 3 van reeds overleden dochter. De zoon leeft nog en die heeft 2 kinderen.
Via testament schenkt grootmoeder alles in gelijke delen onder de kleinkinderen. Zoon wordt onterft door vermelding:'Indien mijn zoon de inkorting zou vorderen, zal deze bij voorrang aangerekend worden op het deel toekomend aan zijn kinderen"
Vraag: Kan dat wettelijk? En zo niet is dan het testament geldig?

Neen, dit kan niet.
In België heb je reservataire erfgenamen, dit zijn erfgenamen die recht hebben op een minimum percentage van de erfenis.

In het geval vaan één kind, gaat minimum de helft van de erfenis naar dat kind, de andere helft van de erfenis (het beschikbaar gedeelte) kan vrij verdeeld worden naar de wil van de overledene.

Nu in het geval een van de reservataire erfgenamen reeds overleden is gebeurd er iets wat men "plaatsvervulling" noemt, waar de erfgenamen van de overleden persoon recht hebben op het gene de overledene zou geërfd hebben.

In uw situatie gaat men dan uitgaan van twee kinderen (de dochter en de zoon), waarbij de kinderen van de overleden dochter plaatsvervullende erfgenamen van de dochter zijn.

In deze situatie (twee kinderen) is het reservataire gedeelte 1/3 van de erfenis voor elk kind, waar dan dus nog 1/3 van de erfenis beschikbaar blijft om vrij te verdelen volgens de wens van de overledene.

Normaalgezien gaat dit resulteren in:

De erfenis wordt eerst verdeeld in 3 stukken van elk 1/3. Twee stukken ervan zijn het reservataire gedeelte voor de kinderen van de overleden, het derde stuk is het vrij beschikbaar deel.

1 stuk gaat naar de zoon (zijn reservataire gedeelte).
1 stuk wordt verdeeld over de 3 kinderen van de overleden dochter (haar reservataire gedeelte).
1 stuk (het vrij beschikbaar gedeelte) wordt dan nog eens verdeeld over de 5 kleinkinderen.

Echter, deze regel in het testament:

Indien mijn zoon de inkorting zou vorderen, zal deze bij voorrang aangerekend worden op het deel toekomend aan zijn kinderen

zal ervoor vermoedelijk voor zorgen dat indien de zoon zijn reservataire gedeelte opeist, dat dit wordt afgetrokken van wat zijn kinderen zouden krijgen volgens het origineel testament.

M.a.w. het laatste stuk van 1/3 (het beschikbare gedeelde) zal niet over de 5 kleinkinderen verdeeld worden, maar enkel over de 3 kinderen van de dochter.
En aangezien de overleden persoon mag beschikken naar wens over het vrij beschikbare deel is dit wel mogelijk.

Vermoedelijk zal de overledene gehoopt hebben dat de zoon zijn deel niet gaat opeisen, daar dit voordeliger is voor zijn kinderen, én dat het opeisen van zijn reservataire deel niet alleen nadelig is voor zijn kinderen maar ook nog eens voordeliger voor de kinderen van zijn zuster.

Slim gespeeld van de overledene zou ik zeggen.

Als de zoon zichzelf even wegdenkt (dus dat alles wat hij zou erven bij zijn kinderen terechtkomt), dan zou indien hij zijn reservataire deel niet opeist, elk van zijn kinderen (en elk van de kinderen van de zuster) 1/5 van de erfenis krijgen, dus 2/5 (40%) van de erfenis gaat bij zijn kinderen terechtkomen, 3/5 (60%) bij de kinderen van de zuster.

Eist hij wel zijn reservataire deel op (en geeft dat door aan zijn kinderen), dan gaan zijn kinderen 1/3 van de erfenis (33.33%) mogen verdelen en de kinderen van zijn zuster mogen dan 2/3 (66.66%) van de erfenis onder hun verdelen.

Dus ook het 3de 1/3 wordt verdeeld onder de 3 kleinkinderen van de overleden zus en niet in gelijke delen onder de 5 ?

Dus ook het 3de 1/3 wordt verdeeld onder de 3 kleinkinderen van de overleden zus en niet in gelijke delen onder de 5 ?

Ik interpreteer het iets anders : Stel er is 300 te vererven :

Testament : elk van de 5 kinderen krijgt 60

Inkorting door de zoon : Zoon krijgt 100 (1/3e), de 3 kleinkinderen elk 60 en de kinderen van de zoon elk nog 10 (want van hun 2x60 gaan er de 100 af die naar de zoon gaat.

Nadeel voor de zoon en zijn kinderen : hogere successierechten en als de zoon sterft nog eens successierechten (als er geld te vererven is)

Dus ook het 3de 1/3 wordt verdeeld onder de 3 kleinkinderen van de overleden zus en niet in gelijke delen onder de 5 ?

Ik interpreteer het iets anders : Stel er is 300 te vererven :

Testament : elk van de 5 kinderen krijgt 60

Inkorting door de zoon : Zoon krijgt 100 (1/3e), de 3 kleinkinderen elk 60 en de kinderen van de zoon elk nog 10 (want van hun 2x60 gaan er de 100 af die naar de zoon gaat.

Nadeel voor de zoon en zijn kinderen : hogere successierechten en als de zoon sterft nog eens successierechten (als er geld te vererven is)

Ik vrees dat de tollenaar -maar dan enkel voor zijn berekening van de erfrechten- die inkorting van rechtswege gaat toepassen.

Vanaf 2018 zou ingeval van erfenissprong nog enkel berekend worden op de effectieve aparte legaten die naar de kinderen gaan (maar is dat nu al defintief?).

Dus enkel nadeel voor tak van zoon omdat hij maar 2 kinderen heeft en de zus 3.
Bijkomend is hij onterfd. Terwijl je overal leest dat dat niet kan.
Wie bepaald hoe die verdeling ( tussen 5 of 3 kleinkinderen) van laatste 1/3 dan zou gebeuren als zoon toch zijn deel zou opeisen?

Dus enkel nadeel voor tak van zoon omdat hij maar 2 kinderen heeft en de zus 3.
Bijkomend is hij onterfd. Terwijl je overal leest dat dat niet kan.
Wie bepaald hoe die verdeling ( tussen 5 of 3 kleinkinderen) van laatste 1/3 dan zou gebeuren als zoon toch zijn deel zou opeisen?

Als het niet in der minne wordt geregeld de Rechtbank op verzoek van betrokkene.

Als zoon zijn deel niet opeist wordt de erfenis verdeeld onder 5.
Als hij zijn deel wel opeist dan wordt het verdeeld onder 3 kleinkinderen en 1 kind.
Of kan hij na opeisen van zijn deel dit direct toch doorgeven aan zijn kinderen? Hoe gaan de kosten van successie dan berekend worden? En is het dan wel interessant geweest om al de moeite te doen om daarna de 'winst' te moeten terug afgeven aan de successie?