schenking geld roerend goed bankgift inkorting reservatair deel

[6441]

Situatie : Vader weduwenaar, was met 1e echtgenote getrouwd onder wettelijk stelsel. Tesamen 2 kinderen. Hertrouwd. Geen kinderen in 2e huwelijk.
Jaren na overlijden van onze moeder (1e echtgenote) heeft vader een onroerend goed uit zijn eigen vermogen (verworven na erfenis van zijn ouders) verkocht. Het geld werd via storting overgemaakt aan mijn zus en mezelf, ieder voor de helft. Tussen ons is er hieromtrent geen probleem.
Vader is enkele jaren later hertrouwd.
Wij hebben nu reservataire rechten. Maar kan zijn 2e echtgenote bij zijn later overlijden aan ons inkorting vragen voor de in het verleden (nu 7 jaar geleden) ontvangen geldsom?
Is de vraag tot inkorting enkel van toepassing tussen de kinderen ingeval van discussie en niet tussen de kinderen en de 2e echtgenote?
Dank voor uw antwoord.

[asperger]

Ze kan geen inkorting vragen.
Het gaat immers over een persoonlijk bezit van voor het huweljk.

[6441]

Asperger, dank voor het snelle antwoord. Dat betekent dus dat zijn huidige echtgenote niet kan laten teruggaan in schenkingen van voor hun huwelijk?
Hij vraagt nu via gerechtdeurwaarder om uit onverdeeldheid te treden wat betreft de nalatenschap v onze moeder. Moeten wij in de rechtbank vermelden dat wij een schenking na verkoop v een v zijn eigen goederen gekregen hebben. Want als ik het goed begrepen heb wordt daar in een van de stappen een inventaris opgemaakt.
Nog een vraag : bij verkoop gaat hiij lopen met ons reservataire deel. Kunnen wij dit geld laten blokkeren tot na zijn dood? Want wij zijn er zeker van dat die geldsom gaat verdwijnen.

[Sirkii]

Ik veronderstel dat het om de gezinswoning gaat die hij sinds de dood van z'n eerste vrouw half bezit in volle eigendom en half bezit in vruchtgebruik en waarvan jullie (de kinderen) elk een kwart in naakte eigendom bezitten.

Als je instemt met de verkoop zullen jullie elk in geld een kwart van de naakte eigendom ontvangen (ifv de leeftijd van uw vader). De andere helft van de waarde van de naakte eigendom evenals de waarde van het vruchtgebruik wordt aan uw vader uitbetaald die dit naar believen kan spenderen.

Als je niet instemt met de verkoop verzuurt de relatie mogelijkerwijs doch bij zijn overlijden verwerf je de volle naakte eigendom en de volledige eigendom na haar overlijden; zij krijgt immers als echtgenote het vruchtgebruik.

Uw vader kan wel via de rechtbank de afkoop van z'n half vruchtgebruik van jullie beiden waarna hij natuurlijk aan jullie een half huurgeld zal moeten betalen omdat jullie dan half volle eigenaar zijn. Vrij absurd dus.

Als de verstandhouding met je vader "goed" is zou je een deal kunnen onderhandelen; bv akkoord gaan met de aankoop van een appartement na verkoop van het huis mits de blote eigendom volledig op jullie naam staat (al dan niet met uitdoving vruchtgebruik bij zijn overlijden) of uitbetaling (schenking) van een groter gedeelte van de verkoopswaarde.

Antwoord onder voorbehoud

[Poene]

@6441:
1/ De schenking van de geldsommen aan jou en je zus is niet helemaal veilig. De nieuwe echtgenote kan de vordering tot inkorting instellen en eventueel zal haar moeten vergoeden.
Het is zo dat zij als echtgenote een reserve heeft van 1/2 vruchtgebruik op de fictieve massa (dit is de 'abstracte reserve'). De fictieve massa wordt samengesteld door alle aanwezige goederen van de nalatenschap op te tellen bij de schenkingen die je vader heeft gedaan. Ook al gaat het om schenkingen van 50 jaar geleden...
Dus als je vader bij zijn overlijden bijv. 0 euro bezit dan kan zij de inkorting instellen. De twee stortingen naar jou en je zus bedragen bijv. 100.000 EUR samen. Dan heeft ze recht op 50.000 EUR in vruchtgebruik, die jij en je zus haar moeten verschaffen.

Zo'n vaart zal het wel niet lopen. Normaal zou je vader meer dan genoeg bezittingen moeten hebben om haar te voldoen. Het is ook niet zeker dat ze weet heeft van die schenkingen of eraan zal denken om de schenkingen in te korten.
Tenslotte kan ze ook overlijden voor je vader, uit de echt scheiden van hem, verwerpen of onwaardig zijn. Dan stelt het probleem zich niet.

2/ Moet je die schenkingen in de inventaris vermelden? Ik meen van niet. Het is niet de inventaris van je vaders nalatenschap die opgesteld wordt, maar die van je moeder. Voor je vaders nalatenschap zou je de schenkingen wel moeten vermelden.

3/ Je laatste vraag: je vader kan met het geld doen wat hij wil. Hij zal een som geld in volle eigendom krijgen bij uitbetaling van de prijs door de notaris. Er is niets dat je hiertegen kan doen, tenzij hij niet meer gezond van geest zou zijn. Als hij gemanipuleerd wordt door zijn tweede echtgenote dan zal je dat geld inderdaad waarschijnlijk niet meer terugzien.

[asperger]

Indien TS de schenking heeft gedaan voor zijn tweede huwelijk lijkt het me onmogelijk voor de nieuwe echtgenote om inkorting te vragen.
Is het moment zero niet de huwelijksdatum?

[Poene]

Er is geen moment zero bij nalatenschappen. Wanneer de fictieve massa wordt samengesteld, wordt gekeken naar de bestaande goederen en alle schenkingen, ongeacht of hij ze voor of na zijn tweede huwelijk heeft gedaan. Er is geen wetsbepaling die zegt dat de langstlevende echtgenote haar inkorting slechts kan aanvoeren tegen schenkingen die na het huwelijk zijn gedaan. De fictieve massa is dezelfde voor de kinderen als de echtgenote.

"Daarenboven zal de langstlevende zijn reservatair vruchtgebruik niet alleen uitoefenen op de bestaande goederen maar ook op de goederen die het voorwerp van een schenking onder de levenden hebben uitgemaakt. De begiftigde die een schenking in volle eigendom in ontvangst neemt, zal er dus dienen rekening mee te houden dat de echtgenoot van de schenker zijn vruchtgebruik op deze goederen zal kunnen uitoefenen. Deze regel vindt zelfs toepassing indien de ongehuwde schenker na het verlijden van de schenking in het huwelijk treedt, behoudens afwijking in het huwelijkscontract (art. 1388, tweede lid)." (W. PINTENS e.a., Familiaal vermogensrecht, 2010, Intersentia, Antwerpen, 987).

Wat de vader beter had gedaan, is een Valkeniersbeding opnemen waarbij hij zijn echtgenote onterfde voor wat betreft de abstracte reserve. Dit is in het geval van TS niet gebeurd.

[asperger]

art.1388 gaat toch niet over de wettelijke devolutie maar enkel over huwelijkscontracten?

"en kan in geen geval aan de langstlevende het recht van vruchtgebruik ontnemen van het onroerend goed dat bij het openvallen van de nalatenschap van de eerststervende het gezin tot voornaamste woning diende en van het daarin aanwezige huisraad, volgens de voorwaarden bepaald in artikel 915bis, §§ 2 tot 4.) <W 2003-04-22/46, art. 5, 013 ; Inwerkingtreding : 01-06-2003>"

Nergens in de wetgeving wordt vermeld dat de rechten van de echtgenote retroactief zijn (dus tot voor datum huwelijk) en daarom ook zouden gelden voor roerende of onroerende goederen die niet meer in bezit waren van de echtgenoot op ogenblik van het afsluiten van het huwelijk.

Ik bedoel: het verbaast me.

Vader van TS kan alleszins het vruchtgebruik van de langstlevende reduceren met de helft.
Misschien lost dat het probleem op vn de schenking in het verleden....

[Poene]

1/ Art. 1388 gaat over huwelijkscontracten én erfrecht. Het tweede lid bevat de wettelijke basis voor het 'Valkeniersbeding':

"De echtgenoten kunnen bij huwelijkscontract of bij wijzigingsakte, (...), geheel of ten dele, zelfs zonder wederkerigheid, een regeling treffen over de rechten die de ene in de nalatenschap van de andere kan uitoefenen."

Dit houdt in dat in het huwelijkscontract de man de vrouw volledig kan onterven. De vrouw aanvaardt dit.
De concrete reserve kan niet afgenomen worden, wat in jouw citaat vermeld staat.

De abstracte reserve (1/2 VG) en het wettelijk erfrecht (1/1 VG) kan dus weggenomen worden. Een goede oplossing voor nieuw samengestelde gezinnen.

2/ Er hoeft niet letterlijk in de wet te staan dat de rechten van de echtgenote retroactief zijn. Dit is evident omdat het uit de wetsartikelen voortvloeit. Alle schenkingen behoren tot de fictieve massa, wanneer ze ook gebeurd mogen zijn. Tijdstip speelt geen rol.
De langstlevende heeft haar abstracte reserve volgens art. 915bis BW. De fictieve massa wordt berekend volgens art. 922 BW. Deze twee artikelen samen zorgen voor het resultaat dat ik eerder vermeldde.

"Het beschikbaar deel van een nalatenschap en dus correlatief het voorbehouden deel van de reservataire erfgenamen, waarvan sprake is in artikel 913 B.W. , en dat impliciet bedoeld wordt in artikel 915bis B.W. wordt berekend op basis van een gereconstitueerd patrimonium, waaraan de schenkingen onder levenden die door de overledene werden gedaan, fictief worden toegevoegd. Dit betekent dat voor deze berekening rekening gehouden wordt met een patrimonium alsof de overledene geen giften onder levenden had gedaan." (H. DU FAUX, "Art. 922 BW", in Comm.Erf., Kluwer, losbl.).

[6441]

Nog een toevoeging : Vader is in het geheim hertrouwd met 2e echtg. Is het slachtoffer van manipulatie (en wij bijgevolg ook) door zijn nieuwe "familie". Wij staan hierbij machteloos. Achteraf komen we tot het besef van de signalen hiervan. Maar je kan niets bewijzen, enkel voorvallen vertellen. Contact met ons wordt belet. Hijzelf is fysiek en mentaal sterk achteruitgegaan. Hij beseft het niet meer. Maar hoe kunnen we dat bewijzen? We hebben hem al een half jaar niet meer kunnen spreken of zien.
Eergisteren deurwaarder op bezoek met eis van vader tot uitonverdeeldheidtreding voor erfenis v onze moeder. De woning die nog gemeenschappelijk bezit is van hem en ons wordt op dit ogenblik niet als gzeinswoning gebruikt met zijn huidige vrouw. Ze willen nog meer geld in handen krijgen. Dat is overduidelijk. Alle tips zijn welkom.

[Poene]

Als je vader niet meer gezond van geest is, kan je de vrederechter verzoeken om een bewindvoerder te laten aanstellen. Dit zal niet gemakkelijk gaan. De vrederechter zal jullie oproepen en de zaak bespreken. Als hij inderdaad niet meer in staat is om zijn vermogen te beheren, zal hij waarschijnlijk zijn echtgenote aanstellen als bewindvoerder. Jullie zouden de vrederechter moeten overtuigen van het vergiftigd klimaat waarin jullie vader zich bevindt. Als dat lukt, zal de vrederechter een neutrale derde zoals een advocaat aanstellen.

Dit zal het veel moeilijker of zelfs onmogelijk maken voor de echtgenote om je vader nog te pluimen.

Behalve dit zie ik niet in hoe je iets kan doen tijdens zijn leven.

Wanneer hij overleden is, zou je het vermogensverloop van de laatste jaren kunnen onderzoeken. Als hij schenkingen aan zijn echtgenote heeft gedaan, kan je misschien - als de feiten daarop wijzen - de schenkingen aanvallen op grond van captatie of suggestie. Dit is een bijzonder wilsgebrek dat bij schenkingen (en ook testamenten) kan toegepast worden. Weerom is dit een feitenkwestie. Getuigen, brieven, mails, etc. zullen door jullie voorgelegd moeten worden. Om dit te kunnen bewijzen zullen jullie een goede advocaat nodig hebben.

Zie hier wat meer uitleg door professor Hélène Casman:

"Bedrog met betrekking tot een gift kan de vorm aannemen van wat captatie of
suggestie wordt genoemd. Indien het bedrieglijk optreden, listige, misleidende,
leugenachtige gedragingen of beweringen de schenker tot de overtuiging brengen
dat hij de bedrieger moet begunstigen, is er sprake van captatie: de bedrieger
heeft iets bekomen wat de schenker hem niet had gegund indien hem het sluwe
verhaal niet zou zijn verteld. Suggestie heeft een bredere betekenis: ook hier gaat
het om leugens, kwaadwillige manipulaties en vertekenende voorstellingen van
de werkelijkheid om de schenker tot een begunstiging te brengen, waartoe hij
anders niet zou hebben beslist.

Als wordt aangetoond dat “de wil van de beschikker op determinerende wijze,
door het creëren van een artificieel klimaat werd beïnvloed en hij dus iets beslist
heeft dat hij niet echt wilde, dan is er sprake van een door captatie of suggestie
aangetaste wilsuiting”. Hoewel de begrippen captatie en suggestie niet in het
Burgerlijk Wetboek voorkomen, worden ze dus wel degelijk ingeroepen als een
bijzondere toepassing van bedrog, dus van wilsgebrek.

Bovendien zijn captatie en suggestie strafbaar, indien blijkt dat de schenker zich
in een kwetsbare fysieke of psychische toestand bevond, waarvan misbruik werd
gemaakt. De wet van 26 november 2011 tot wijziging en aanvulling van het
Strafwetboek teneinde het misbruik van de zwakke toestand van personen strafbaar
te stellen, en de strafrechtelijke bescherming van kwetsbare personen tegen
mishandeling uit te breiden4 voert inderdaad een artikel 442quater in het Strafwetboek
in, waarvan de eerste paragraaf als volgt luidt:"

Uit H. CASMAN, "Hoed u voor captatie en suggestie, Tijdschrift voor Estate Planning, 2012, 236-237.