De teloorgang van de mathematische advocaat – een aanklacht tegen de intellectuele nivellering van de balie
Andere alternatieven:
“De val van de redenerende advocaat”
“Van Pascal tot pappenheimers – waarom advocaten vroeger wiskundigen waren”
“Recht zonder ratio: waarom de balie zijn verstand verloor”
“Lex sine logica – de degeneratie van de advocatuur”
“Advocaten vroeger en nu: van Fermat naar fastfoodlogica”
---
Globale structuur van de verhandelingI. Inleiding – Waarom dit boek/pamflet?
Persoonlijke aanklacht als jurist/waarnemer
Situering van het probleem: te lage instroomkwaliteit, te weinig logisch denkvermogen, onvoldoende kennis van structuur, logica, wiskunde
Doel: historisch onderbouwen dat dit ooit anders was, en pleiten voor een herijking van de toegang tot het beroep
II. De klassieke advocaat: meester van logica en mathematica
Uiteenzetting over het oude onderwijssysteem (cf. je vorige vraag):
Artes liberales als propedeuse (inclusief wiskunde en logica)
Filosofie en dialectica als voorwaarde tot juridisch denken
Bologna, Parijs, Leuven: eerst redeneren, dan recht
Casussen:
Fermat – advocaat en geniaal wiskundige (Fermat’s Last Theorem)
Pascal – jurist, logicus, bedenker van kansrekening
Leibniz – jurist, logicus, filosoof en grondlegger van de differentiaalrekening
Grotius – jurist én klassiek filoloog, intellectueel systeemdenker
David Hilbert (juridisch geïnspireerd abstract denken)
Gustave Radbruch – rechtsfilosoof met mathematisch axioma-denken
III. De moderniteit: specialisatie en vervlakking
Vanaf 19e eeuw: splitsing van faculteiten (cf. Humboldt/Napoleon)
Toelating tot rechtenopleiding wordt lagerdrempelig
De oorspronkelijke eis tot logisch, structureel, deductief denken verdwijnt
Massificatie van universiteiten + devalorisatie van de bachelordiploma's
TEW, geschiedenis, pol&soc en rechten worden keuze voor ‘wie niet mee kon’
Rechtsfaculteiten als “vluchtroute” voor wie buist op exacte vakken
IV. De gevolgen: de domme advocaat
Onvermogen tot logisch redeneren in rechtbanken
Misbruik van retoriek zonder substantie (argumentum ad affectum)
Geen abstractievermogen – geen oog voor juridische consistentie
Fiscale of technische dossiers zijn te complex voor doorsneeadvocaat
Verlies aan maatschappelijke autoriteit van de balie
V. Slot: Pleidooi voor de mathematische advocaat
Advocatuur moet terug durven selecteren op logisch vermogen
Wiskundige, filosofische en taalkundige propedeuse opnieuw invoeren
Herwaardering van analytisch denken als kerncompetentie van de jurist
Inspiratie uit Finland, Duitsland, klassieke modellen
---
Concrete kernstelling:> Wie de wetten wil uitleggen, moet eerst geleerd hebben hoe redeneringen werken.
Wie geen structuren begrijpt, begrijpt het recht niet.
En wie geen wiskunde aankan, hoort geen toga te dragen.
---
Suggestie voor epigraaf (openingsquote):
> “Logic is the anatomy of thought.” – John Locke
of
“Niets is zo rechtvaardig als een bewijs dat klopt.” – Blaise Pascal
of
“Quod non est demonstratum, non est justum.” – vrij geïnterpreteerde scholastiek
Paul